Vấn đề đặt ra ở đây là chúng ta nên biết phương pháp ăn uống theo phép dưỡng sinh, tức là chọn lựa thức ăn, cách ăn cho phù hợp với sức khỏe, tuổi tác, bệnh tật để đạt được mục đích phòng và chữa bệnh, đảm bảo sức khỏe, sống lâu, sống có ích cho đời.
Các bác sĩ Rumani đã đề ra 4 phương pháp ăn uống hợp lý sau:
1. Bữa ăn phải diễn ra trong bầu không khí hào hứng, yên tĩnh, ấm cúng, vui vẻ để giúp thức ăn được tiêu hóa tốt và hấp thu dễ dàng hơn.
2. Tôn trọng tuyệt đối giờ ăn và phân phối hợp lý lượng thức ăn cho các bữa. Đối với người Việt Nam: Lấy bữa sáng làm bữa ăn chính (6-7 giờ) chiếm 30% khẩu phần ăn cả ngày; Buổi trưa (11-12 giờ) 25% và buổi chiều (17-19 giờ) 25%.
3. Thức ăn phải thật phong phú, bao gồm cả thực phẩm động vật và thực vật. Với người Việt Nam, tùy vào sở thích của mỗi người mà chọn lựa thức ăn, miễn sao hợp lý. Nên thay đổi thực đơn liên tục để điều hòa ngũ vị, có đủ chất bổ và chất vi lượng.
4. Thức ăn không được vượt quá nhu cầu của cơ thể. Nên ăn uống từ tốn, điều độ, chỉ ăn lúc đói và không bao giờ ăn quá no.
Ăn: Buổi sáng sau khi ăn còn hơi đói, tráng miệng bằng 2 trái chuối chín.
Chuối chín (chuối tiêu, chuối sứ):
- Hàm lượng đường Sucrose, glucose, Fructose chiếm 20%.
- Các protein (2,7%) chính là: Albumin, globulin. Các acid amin cấu tạo protein là arginin, histidin, isoleusin, leucin, lysin, methionin, threonin, tryptophan, valin.
- Các acid amin tự do là arginin, acid aspartic, glutamin, aminobutyric, acid pipecolic, leucin.
- Các nguyên tố gồm: Ca, Fe, K, Mg, Na, P. Ngoài ra còn có một ít I, Al, Zn, Co, As.
- Các Vitamin A, B1, B2, B6, C …
- Các acid hữu cơ là acid malic, acid citric, acid oxalic.
- Các enzym gồm: Amylase, invertase, protease, catalase, peroxidase, lipase, oxygenase, phosphatase, oxidase.
Theo Đông y, quả chuối tiêu chín vị ngọt, tính rất lạnh, có tác dụng thanh nhiệt, nhuận phế, chỉ khái, nhuận trường, giải độc. Chuối chín là nguồn dinh dưỡng tuyệt vời giúp phát triển và quân bình hệ thần kinh, giúp tăng trưởng xương và bảo vệ cơ thể chống lại bệnh tật. Rất tốt cho người tiêu hóa kém, thổ huyết, tăng huyết áp, phù tim, viêm thận.
Buổi trưa sau khi ăn còn hơi đói, tráng miệng bằng 1/4 trái dứa (100-200g). Nếu không ăn được thì ép lấy nước uống.
Dứa (Thơm, khóm): Có tính giải khát sinh tân dịch và tiêu thực nhờ có bromelin, là một enzym thủy phân protein mạnh nên tiêu hóa được các thức ăn từ thịt, cá. Tác dụng của bromelin tương tự như papaine và pepsin. Ngoài công dụng tiêu thực tích, bromelin còn giúp tiêu viêm, giảm phù nề và làm tan máu bầm.
Buổi chiều sau khi ăn còn hơi đói, tráng miệng bằng 1/4 trái đu đủ nhỏ (100-200g).
Đu đủ chín: Có nhiều chất bổ dưỡng. Ngoài 80% là nước còn có 1% glucid, 0,6% protein và 0,1% lipid. Có các vitamin A, E, C... Quả đu đủ chín còn có các chất carotenoide, chủ yếu là cryptoxanthin 48%, carotenoid, beta-carotene 30% và cryptoflavine 13%, có tác dụng làm mát gan, nhuận trường, tiêu đờm, giải độc, tiêu thũng, an thần.
Uống: Uống nước chè tươi (100g lá chè tươi pha với 2 lít nước sôi). Uống cả ngày.
- Uống nóng để giải khát, kích thích tiêu hóa.
- Thông tiểu nhờ caféin, théophyllin và muối kali.
- Giải độc nhờ tanin, tăng cường sinh lực.
- Uống nước chè tươi pha 3 lát gừng tươi giúp làm ấm tỳ vị, ngừa bệnh tim mạch, làm hưng phấn thần kinh.
- Chè tươi có nhiều chất chống oxy hóa, chống lão hóa.
Không nên uống buổi tối vì sẽ bị mất ngủ.
Ngủ: Nên ngủ tối, đèn phải tắt hết. Trừ người bệnh tiểu đường vì mắt đã kém nên phải có ánh sáng trong phòng ngủ.
Từ thập niên 1950, người ta đã biết đến tính an thần của Melatonin và ngày nay nó được nhắc đến rất nhiều như một loại thuốc trường sinh. Melatonin là nội tiết tố của tuyến tùng trong não, có công thức hóa học là N-acetyl-5-methoxytryptamine. Chất này được tiết ra nhiều nhất vào ban đêm trong giấc ngủ, khi mắt không nhận được ánh sáng. Vì vậy chúng ta nên ngủ không có ánh sáng đèn.
Giải trí: Nên thường xuyên đi chơi ở vùng quê, vùng biển, nơi có không khí trong lành; Thăm nom con cháu, người thân, bạn bè; Nghe nhạc, xem phim, thư giãn; Chăm sóc vườn hoa, cây kiểng...
Vận động thường xuyên: Đi bộ bước đều, hai tay đánh mạnh, thở ra, mỗi buổi sáng đi 45 phút. Tập tại chỗ các động tác tay, chân, gót, lưng, bụng, cổ, vai, gáy (như bài Thái cực quyền, Bát đoạn cẩm...) trong 15 phút, đều đặn 5-6 ngày trong tuần.
Tóm lại, những “bí quyết” sống khỏe, sống lâu nói trên, chúng ta nên áp dụng ngay từ sớm, không kể vào tuổi nào và đừng bao giờ quên một điều mấu chốt, đó là luôn giữ cho tinh thần luôn “Thoải mái, lạc quan và yêu đời”.
Lương y NGUYỄN CÔNG ĐỨC
